Vermijd het mattheuseffect

Het mattheuseffect is de sociologische vakterm voor het rijker worden van de rijken en het armer worden van de armen. Hoe speelt dat effect bij goede doelen en non-profitorganisaties?

De term verwijst naar een parabel in de Bijbel: "Want iedereen die veel heeft, krijgt nog meer ... Maar wie bijna niets heeft, raakt ook nog het laatste kwijt." Een pijnlijke waarheid?

Prof. René Bekkers (Centre for Philantrophic Studies VU Amsterdam) gebruikte de term in een presentatie over de evolutie van de inkomsten uit fondsenwerving en sponsoring in de culturele sector in Nederland. Die sector wordt sedert 2013 getroffen door grote bezuinigingen in de overheidsubsidies.

Wat blijkt? Instellingen en organisaties die succesvol waren in fondsenwerving en sponsoring voor 2013, bleven dat ook na 2013. Verhoudingsgewijs haalden zij veel meer op dan hun collega's die zwak stonden op dit vlak. Die laatste organisaties werden trouwens dubbel getroffen: minder subsidies én minder inkomsten uit fondsenwerving en sponsoring. Dan krijg je het benauwd.

Hoe los je dat op? Niet in één-twee-drie, wat sommigen ook mogen beweren. Want ook voor fondsenwerving, sponsoring enz. geldt deze wijsheid uit Nederlands Gouden Eeuw: "De cost gaet voor de baet uyt."

Heel wat raden van bestuur zijn bevreesd om te investeren in imago en naamsbekendheid. Dat wordt nog versterkt als de achterban vindt dat geld rechtstreeks naar de doelgroep moet gaan en niet moet blijven plakken aan overhead zoals communicatie. Maar zoals uit Nederland blijkt: niet investeren is de zekerste weg naar het einde. En daarmee help je de 'goede zaak' niet vooruit. 

Durf de zaken om te keren. Beschouw geld dat je besteedt aan de ontwikkeling van je merkidentiteit en naamsbekendheid niet als een kost. Maar als een investering die zorgt voor het nodige verse bloed in je organisatie en je achterban.

Ja, je moet eerst investeren om daarna de vruchten te kunnen plukken. En ja, kies voor professionele ondersteuning ook al lijkt dat meer te kosten (hoe vaak wordt er niet gewerkt met een goedbedoelde vrijwilliger die na een half jaar afhaakt wegens andere bezigheden waardoor je opnieuw van voren af aan mag beginnen).

Middelgrote en kleine non-profitorganisaties hebben het vaak moeilijk om de switch te maken. De horizon is te kort. Er moet te snel resultaat zijn. De vruchten worden geplukt terwijl ze nog onrijp zijn. En dan valt de oogst natuurlijk tegen.

Maak scherpe keuzes. Werk een strategie uit. Doe dat vooral als het - financieel - nog goed gaat met je organisatie. Leg nu het fundament voor morgen. Wacht niet tot het mattheuseffect jouw organisatie - onverwacht - treft.